Phí cầu đường đè nặng doanh nghiệp vận tải: Dày đặc trạm thu phí

Trạm thu phí có giảm?

Chính phủ vừa đồng ý với đề xuất giảm mức thu phí đường cao tốc TPHCM - Trung Lương đối với nhóm xe tải, xe container hạng nặng. Trước đó, Quỹ Bảo trì đường bộ dự kiến bắt đầu thu phí từ 1.7 cũng đã được dời sang đầu năm 2013. Đó là hai quyết định của Chính phủ nhằm “khoan sức” cho các DN vận tải trong giai đoạn kinh tế khó khăn. Nhưng các DN vận tải vẫn chưa thể thoát khỏi gánh nặng phí cầu đường đang đè nặng lên hoạt động kinh doanh.

Từ 0h ngày 8.7 đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình chính thức thu phí, trở thành trạm thu phí thứ 56 trên hệ thống QL và đường cao tốc. Trong số 56 trạm thu phí, có 30 trạm thu theo hình thức BOT, 4 trạm thu phí trả nợ vay, 6 trạm bán quyền thu phí, 15 trạm thu nộp NSNN, 1 trạm thu hoàn vốn đầu tư. Theo lộ trình thực hiện Quỹ Bảo trì đường bộ, khi thực hiện thu quỹ sẽ xóa bỏ ngay các trạm thu phí đường bộ thu nộp NSNN. Vậy thu thêm phí bảo trì, sẽ xóa được bao nhiêu trạm thu phí trên hệ thống QL và đường cao tốc?

Xóa bỏ các trạm thu ngân sách, nhưng với xu hướng xã hội hóa đầu tư đường bộ, các trạm thu theo hình thức BOT sẽ tiếp tục mọc lên. Ngày 21.6 Bộ GTVT đã ban hành quyết định chuyển giao trạm thu phí Ninh An (Khánh Hòa) trên QL1 cho Cty CP đầu tư đèo Cả. Việc chuyển giao nhằm đảm bảo đúng phương án tài chính thực hiện DA xây dựng hầm đường bộ qua đèo Cả, QL1 tỉnh Phú Yên và tỉnh Khánh Hòa theo hình thức BOT và BT.

Ngoài trạm Ninh An, một số trạm thu phí NSNN dự kiến sẽ được bàn giao cho các nhà đầu tư BOT là các trạm: Cầu Gianh, Đông Hà, Phú Bài, Cam Thịnh đều trên QL1 và trạm số 4 trên QL14. Còn trạm TPHCM - Trung Lương hiện đang thu nộp ngân sách để bảo trì đường cao tốc dự kiến sẽ được bán quyền thu phí để hoàn vốn đầu tư. Được biết, trong số 15 trạm thu phí NSNN dự kiến chỉ có thể xóa bỏ “ngay và luôn” 6 trạm khi thực hiện Quỹ Bảo trì đường bộ, đó là: Trạm cầu Lường QL1, Ba Chẽ QL18, Gò Dầu QL22A, cầu Trung Hà QL32, cầu Bình QL37, Lộ Tẻ QL80.

Thu cứ thu, mặc đường xấu

Ông Thái Văn Chung - Tổng Thư ký Hiệp hội Vận tải hàng hóa TPHCM - phản ánh: “Bộ Tài chính quy định khoảng cách giữa hai trạm thu phí phải tối thiểu 70km, nhưng thực tế nhìn chung khoảng cách giữa các trạm cách nhau chỉ chừng 30 -40km, thậm chí có trạm cách nhau chỉ 8km”.

Ông Lê Thành Thao - Trưởng phòng Vận tải DN vận tải Quang Châu liệt kê: “Trên QL13 từ TPHCM đi Bình Dương với cự ly chừng 50km có 3 trạm thu phí. Từ cảng Cát Lái (TPHCM) đi Cần Thơ khoảng 190km phải qua 5 trạm thu phí. Từ trạm Suối Giữa (TP.Thủ Dầu Một) đến trạm Vĩnh Phú (TT Lái Thiêu) chỉ cách nhau 16km; từ trạm Vĩnh Phú đến trạm Bình Triệu (TPHCM) cách nhau 8km. Do có nhiều trạm thu phí trên cung đường ngắn khiến phí cầu đường trở thành gánh nặng cho DN vận tải.

Còn ông Nguyễn Việt Anh - Chủ nhiệm HTX vận tải Bắc Nam - tố chất lượng đường: “Phí họ cứ thu nhưng chất lượng đường xấu gần như chẳng ai quan tâm. Xe đi qua đường tránh TP.Huế khoảng 30km mà mất gần 3 tiếng đồng hồ. Đi trên đường liên tục phải tránh ổ gà, vừa mất thêm xăng dầu vừa hao mòn xe”.

Ông Lương Hoàng Trung - Cty vận tải ôtô 116 cho hay: “Từ TPHCM đến Lạng Sơn theo QL1 có khoảng 18 trạm thu phí. Với mỗi chuyến xe container 40 fit, chi phí cầu đường khoảng 4 - 4,3 triệu đồng, chiếm 5 - 7% doanh thu của một chuyến xe (đi và về). Mỗi chuyến từ TPHCM ra Lạng Sơn mất gần cả tuần, tính cả lên xuống hàng thì mỗi xe chạy không quá 3 chuyến/tháng”.

Ông Trần Du Lịch - Phó Trưởng đoàn chuyên trách, đoàn đại biểu Quốc hội TPHCM - cho rằng: “Nguyên tắc thu tiền cơ sở hạ tầng là bao giờ Nhà nước cũng phải có đường để dân đi cho dù đường đó xấu hay tốt, vì người dân, DN đã đóng thuế; khi nào làm đường tốt hơn để người dân có sự lựa chọn đi nhanh hơn, tốt hơn thì họ phải trả tiền cho tuyến đường mới. Còn ở Việt Nam ta hiện nay, đường độc đạo như QL1, gần như mỗi tỉnh đều có trạm thu phí. Vừa qua tôi đi từ Đắc Nông đến Bình Phước trên QL14, con đường này bị hư hỏng như thể bị đánh bom thời chiến tranh nhưng vẫn có nhiều trạm thu phí. Đây là vấn đề cần phải xem xét”.