Câu trả lời phỏng vấn Báo giao thông của Ông Nguyễn Văn Quyền – Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam

Câu trả lời phỏng vấn Báo giao thông của Ông Nguyễn Văn Quyền – Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam

Câu 1: Bộ Thông tin và Truyền thông vừa có văn bản gửi Thủ tướng góp ý về quản lý dự thảo thay thế Nghị định 86/2014 quy định hoạt động kinh doanh vận tải hành khách bằng ô tô dưới 9 chỗ. Trong đó, Bộ Thông tin và Truyền thông đề xuất cần xem những đơn vị cung cấp nền tảng như Grab, Uber, GoViet...là một chủ thể riêng biệt trong kinh doanh vận tải, ngoài những chủ thể được quy định hiện nay. Theo ông việc coi đơn vị cung cấp phần mềm là chủ thể riêng biệt không kinh doanh vận tải có khả thi và sẽ tác động thế nào đến kinh doanh vận tải?

Trả lời:

Thực ra, ý kiến này trùng với nội dung cơ bản của Quyết định 24 của Bộ Giao thông vận tải về việc cho phép Grab thí điểm cung cấp dịch vụ kết nối giữa đơn vị kinh doanh vận tải với hành khách . Tuy nhiên, khi thực hiện thì giữa Grab với đơn vị kinh doanh vận tải lại thực hiện theo hình thức là  bên vận tải và bên Grab ký hợp đồng hợp tác kinh doanh, phân chia doanh thu và từ đó dẫn đến nhiều vấn đề như thực hiện điều kiện kinh doanh vận tải, đảm bảo ATGT, đảm bảo quyền lợi của người lao động, nghĩa vụ thuế với nhà nước đang bị đùn đẩy giữa 2 bên; gây rất nhiều hệ lụy.

Đáng tiếc là, Tổng cục Thuế khi hướng dẫn về thực hiện nghĩa vụ  thuế đối với Grab và các đơn vị, cá nhân kinh doanh  vận tải sử dụng dịch vụ của Grab  lại cũng  theo cách làm này của Grab, mà không bám vào chủ trương cho phép thí điểm của bộ GTVT. Và do đó càng làm cho vấn đề phức tạp hơn.

Thực tế trong ngành Vận tải hiện nay, việc sử dụng dịch vụ kết nối có 2 hình thức: một số đơn vị cung cấp dịch vụ kết nối thực hiện phương án như ý kiến của bộ Thông tin truyền thông, họ chỉ thu tiền dịch vụ kết nối của bên vận tải, bên vận tải hạch toán chi phí này vào chi phí kinh doanh; một số (lớn nhất là Grab) ký hợp đồng hợp tác kinh doanh với đơn vị vận tải, ngoài việc cung cấp dịch vụ kết nối còn quyết định giá cước, khuyến mãi, thu tiền cước; phân chia doanh thu vận tải, bên bên vận tải hướng 75-80% bên Grab hướng 20-25%. Trong trường hợp thứ hai này, hiện chưa rõ ai là người kinh doanh vận tải và phải chịu trách nhiệm trước nhà nước và người sử dụng dịch vụ nên trong dự thảo lần này rất cần có bổ sung định nghĩa về kinh doanh vận tải một cách cụ thể hơn. 

Việc quy định như dự thảo là tạo điều kiện thuận lợi, sân chơi rộng rãi hơn cho các đơn vị công nghệ, không hề có việc cản trở cuộc cách mạng 4.0 như một số ý kiến nêu. Về phía các đơn vị kinh doanh vận tải và đơn vị cung ứng dich kết nối  cũng có điều kiện lựa chọn loại hình dịch vụ, có hành lang pháp lý rõ ràng, tạo sự công bằng trong cạnh tranh, giải quyết được các mâu thuẫn hiện nay, cạnh tranh một cách lành mạnh hơn. 

Câu 2: Thưa ông, Bộ Thông tin truyền  thông cho rằng, việc yêu cầu gắn biển điện tử với các xe hợp đồng dưới 9 chỗ như dự thảo mới nhất sẽ làm giảm sự sẵn sàng tham gia của các đơn vị vận tải, đưa thị trường trở lại thời điểm trước khi xuất hiện loại hình kinh doanh sử dụng công nghệ. Quan điểm của Hiệp hội về vấn đề này?

Trả lời:

Hiện nay, tham gia vào việc sử dụng dịch vụ kết nối có 2 đối tượng :

Thứ nhất là các công ty. Các hợp tác xã, các hộ kinh doanh vận tải. Các đơn vị này là những người làm vận tải chuyên nghiệp, có đăng ký kinh doanh vận tải sẽ sẵn sàng thực hiện quy định gắn hộp đèn vì điều đó có tăng một ít chi phí nhưng lại tăng thêm 1 kênh để tiếp cận với hành khách và sẽ được ra vào những nơi mà nhà nước quy định ưu tiên cho vận tải công cộng. 

Thứ 2 là các cá nhân kinh doanh vận tải, mà đa số trong đó chưa đăng ký kinh doanh, chưa phải là nhà vận tải chuyên nghiệp, mà lâu nay nhiều người vẫn quan niệm đó  là " kinh tế chia sẻ ". Quan điểm của bộ GTVT là vận tải là ngành kinh doanh có điều kiện và chưa cho phép loại hình kinh tế chia sẻ hoạt động kinh doanh vận tải và điều đó phù hợp với quy định của luật Giao thông đường bộ hiện hành. 

Như vậy là công nghệ sẽ phục vụ đúng hướng, đúng đối tượng và sẽ góp phần quan trọng vào việc lập lại trật tự vận tải, đảm bảo ATGT. 

Câu 3: Bộ Thông tin truyền thông cũng đề xuất cần bổ sung quy định quản lý với đơn vị cung cấp nền tảng kinh doanh vận tải cung cấp công cụ giám sát cho cơ quan chức năng có thẩm quyền để kiểm tra, lưu giữ quá trình vận tải, hóa đơn điện tử để hậu kiểm. Thưa ông việc này sẽ ảnh hưởng thế nào đến việc kiểm tra giám sát của lực lượng chức năng, việc hậu kiểm hàng chục ngàn xe có khả?

Trả lời

Ý kiến đề xuất này tôi nghĩ là về mặt công nghệ là có tính khả thi.

Tuy nhiên, về mặt pháp lý thì còn nhiều vấn đề phải bàn. Nhất là trong trường hợp  đơn vị cung cấp dịch vụ nền tảng kết nối không phải là đơn vị kinh doanh vận tải thì phạm vi điều chỉnh của Nghị định này có cho phép không? quy định thể nào để đảm bảo tính toàn vẹn của dữ liệu khi mà đối tượng quản lý lại chính là người quản lý dữ liệu đó? nếu yêu cầu truyền dữ về trung tâm lưu trữ phục vụ khai thác khi cần thì chi phí thế nào? Lấy từ đâu? 

Việc xử phạt nguội thì chỉ đáp ứng một phần của yêu cầu quản lý  vì không ngăn chặn được kịp thời  hành vi vi phạm và không phát huy được sự giám sát, phê phán của cộng đồng đối với người vi phạm. 

Câu 4: Bộ Thông tin truyền thông cũng đề xuất bỏ kê khai giá cước vận tải, theo ông đề xuất này có hợp lý?

Trả lời:

Thời gian qua, thực hiện quy định của pháp luật thì cũng chỉ có  giá cước vận tải taxi thì đơn vị kinh doanh vận tải phải kê khai giá cước; vận tải xe buýt nhà nước có trợ giá thì nhà nước quyết định giá cước. Thực tế các đơn vị kinh doanh vận tải taxi chấp hành rât nghiêm, trong khi Grab không thực hiện, tự ý quyết định giá cước, điều chỉnh nhiều lần trong ngày, tăng giá cước lên cao gấp nhiều lần vào giờ cao điểm, khi trời mưa, thực hiện khuyến mãi sai quy định, giành lợi thế kinh doanh ... vì vậy quy định phải kê khai giá cước như trong dự thảo là cần thiết. 

Câu 5: Thưa ông, nếu thực hiện tất cả những đề xuất trên của Bộ Thông tin truyền thông có khả thi, nó có tác dụng thế nào đến vấn đề thuế và quyền lợi người lao động? Nếu thực hiện theo đề xuất này cơ quan quản lý nhà nước sẽ phải làm gì?

Trả lời:

Nếu thực hiện theo các đề xuất của Bộ Thông tin truyền thống  thì hoạt động kinh doanh vận tải taxi, kinh doanh vận tải khách theo hợp đồng sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp hơn, đặc biệt khi đã được hợp pháp hóa thì sẽ không điều chỉnh được. Nhà nước sẽ tiếp tục thất thu thuế hàng ngàn tỷ đồng mỗi năm; diễn biến về trật tự an toàn giao thông, ùn tắc giao thông ở các đô thị nhất là Hà nội, Tp Hồ Chí Minh sẽ phức tạp hơn. Quyền lợi của người lái xe như thực hiện thời gian làm việc, chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, chế khám sức khỏe định kỳ sẽ không được thực hiện đầy đủ. 

Về phía các cơ quan quản lý nhà nước, khi đó sẽ chịu rất nhiều áp lực trước yêu cầu về đảm bảo TTATGT, bảo vệ quyền lợi của người lao, đảm bảo quyền lợi của hành khách, đảm bảo công bằng trong kinh doanh và trong thực hiện nghĩa vụ thuế của người kinh doanh vận tải. Nhưng các công cụ pháp lý để điều chỉnh sẽ rất thiếu, hiệu lực quản lý sẽ không đáp ứng yêu cầu. 

Việc có nhìn nhận tổng thể trong xây dựng văn bản quy phạm pháp luật là rất cần thiết, các đơn vị trong Hiệp hội Vận tải Ô tô mong muốn được hoạt động trong môi trường cạnh tranh minh bạch, bình đẳng; hệ thống pháp luật đầy đủ, nghiêm minh. 

Xin trân trọng cảm ơn./